मोत्याची शेतीही देवू शकते समृद्धी

    दिनांक : 27-Jul-2020
Total Views |
मोदी सरकार करणार सर्वतोपरी मदत
नवी दिल्ली : रविवारी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या ‘मन की बात’ या कार्यक्रमाच्या ६७ व्या भागात पंतप्रधान मोदी यांनी मोती लागवडीचे कौतुक केले. मोत्याच्या शेतीतून मोठे उत्पन्न घेण्याची संधी असून त्यासाठी केंद्र सरकार सर्वतोपरी मदत करेल, असे पंतप्रधान मोदी म्हणाले.
 
 
Moti1_1  H x W:
 
ते पुढे म्हणाले की, पूर्वी बिहारमधील काही तरुण सामान्य नोकरी करत असत. मग त्यांनी मोत्याची लागवड करण्यास सुरवात केली. आता ते स्वतः त्यातून उत्पन्न घेत पैसे कमावत आहेत. तसेच हे तरूण परप्रांतीयांनाही या शेतीविषयी माहिती देत आहेत. जर आपल्याची चांगली कमाई करण्याची इच्छा असल्यास आपण मोत्यांच्या शेतीत नशीब आजमावून पाहायला काय हरकत आहे? त्यासाठी केंद्र सरकारकडून आपणास प्रशिक्षणही दिले जाईल. एवढेच नव्हे तर बँकांकडून सुलभ अटींवर कर्जही मिळू शकेल.
 
  
बिहार, गुजरात, उत्तर प्रदेश, झारखंड, पंजाब, छत्तीसगड, मध्य प्रदेश, दिल्ली, आंध्र प्रदेशासह महाराष्ट्र या दहा राज्यांतील शेतकर्‍यांनी मोत्याची शेतीचे प्रशिक्षण घेतले आहे.
मोत्याची शेती कशी करावी?
दिवसेंदिवस भारतातील काही राज्यांमध्ये मोत्याच्या लागवडीचा कल वेगाने वाढत आहे. यातून कमी मेहनत करून अधिक फायदा मिळत असल्याचे सिद्ध होत आहे. ज्याप्रमाणे मोती हे नैसर्गिकरित्या बनतात त्याचप्रकारे मोत्यांची लागवड करता येते. मोत्याची लागवड करण्यासाठी सुरुवातीला हे लहान प्रमाणातही सुरू करता येते. यसाठी अनुकूल हंगाम म्हणजे शरद ऋतूतील ऑक्टोबर ते डिसेंबर. यासाठी ५०० चौरस फूट तलाव बांधून यात १०० ऑयस्टर (शिंपले) वाढवून मोत्यांचे उत्पादन सुरू करता येते. प्रत्येक ऑयस्टरची बाजारभावाने किंमत १५ ते २५ रुपये इतकी आहे. या तलावामध्ये उभारलेल्या संरचनेवर सुमारे १५ हजार रुपये खर्च येतो. याव्यतिरिक्त एक हजार रुपये आणि पाण्याच्या प्रक्रियेसाठी एक हजार रुपयांची उपकरणे घेणे आवश्यक आहे.
 
 
Moti2_1  H x W:
 
किती पैसे मिळवता येईल
एका ऑयस्टरपासून एक मोती १५ से २० महिन्यांनंतर तयार होतो, ज्याची बाजारात किंमत ३०० रुपयांपासून ते १५०० रुपयांपर्यंत मिळते. तर आंतरराष्ट्रीय बाजारात चांगल्या प्रतीच्या आणि डिझायनर मोत्याची किंमत १० हजार रुपयांपेक्षा जास्त आहे. एका मोत्याला जर सरासरी १००० रुपये मिळाले तर एकूण १ लाख रुपयांपर्यंतचे उत्पन्न घेणे शक्य आहे. ऑयस्टरची संख्या वाढवून यातून अधिक उत्पन्न वाढवू शकतो.
 
 


Moti3_1  H x W:
 
 
प्रशिक्षण घेणे आवश्यक
वैज्ञानिक पद्धतीने मोत्याची लागवड केली जात असल्याने सुरुवात करण्यापूर्वी प्रशिक्षणाची आवश्यकता असते. याकरीता भारतीय कृषी संशोधन परिषदे अंतर्गत एक नवीन शाखा तयार करण्यात आली आहे. सीआयएफए किंवा सेंट्रल इन्स्टिट्यूट ऑफ फ्रेश वॉटर एक्वाकल्चर या विंगचे नाव आहे. हे मोत्याच्या लागवडीसाठीचे प्रशिक्षण देतात. त्याचे मुख्यालय ओडिशा राज्यातील भुवनेश्वर येथे आहे. येथे १५ दिवसांचे प्रशिक्षण मिळते. हे प्रशिक्षण झाल्यावर ऑयस्टरची व्यवस्था करावी लागते. ऑयस्टर सरकारी संस्थांकडून किंवा मच्छीमारांकडूनही घेता येते.
 
ऑयस्टर  (शिंपले) कसे तयार करावे
सर्वप्रथम, ऑयस्टर खुल्या पाण्यात घालावे लागतात. नंतर ते २ ते ३ दिवसांनी बाहेर काढले जातात. असे केल्याने, कवच आणि त्याचे स्नायू मऊ होतात. मात्र, हे ऑयस्टर जास्त काळ पाण्याबाहेर ठेवले जाऊ नये. ऑयस्टरचे स्नायू मऊ झाल्यावर किरकोळ शस्त्रक्रियेद्वारे त्याच्या पृष्ठभागावर २ ते ३ मिमी छिद्र केले जाते. यानंतर या छिद्रातून वाळूचा एक छोटा कण आत सोडला जातो. अशा प्रकारे वाळूचे कण ऑयस्टरमध्ये जोडले जातात तेव्हा ऑयस्टरला ते टोचायला लागते. यामुळे, ऑयस्टर एक तरल पदार्थ आतून सोडण्यास सुरवात करतो. २ ते ३ ऑयस्टर नायलॉनच्या पिशवीत ठेवतात आणि बांबू किंवा पाईपच्या मदतीने तलावामध्ये सोडले जातात. नंतर, १५ ते २० महिन्यांनंतर, या ऑयस्टरमधून मोती तयार होतात. वरचे कवच मोडून आतला मोती काढला जातो.